gemeente Steenbergen | 1. ''Beleidsregels terug- en invordering Participatiewet, IOAW en IOAZ 2024

Officiele publicatie

Beleidsregels terug- en invordering Participatiewet, IOAW en IOAZ 2024

Algemene toelichting

Met deze beleidsregels geeft het college invulling aan de bevoegdheid tot terugvordering en kwijtschelding ingevolge de Participatiewet (Pw), de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) en de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ).

Onderstaand een artikelsgewijze toelichting op de artikelen die een toelichtingen behoeven.

HOOFDSTUK 1. ALGEMEEN

Artikel 1. Begripsbepalingen

In dit artikel worden een aantal begrippen omschreven. Dit artikel behoeft geen nadere uitleg.

Artikel 2. Terugvordering Bbz 2004

In februari 2024 zijn de Beleidsregels terug- en invordering bijstandsverlening zelfstandigen 2023 vastgesteld. Voor terugvorderingen in het kader van de Bbz 2004 wordt verwezen naar de Beleidsregels terug- en invordering bijstandsverlening zelfstandigen 2023.

HOOFDSTUK 2. TERUGVORDERING

Paragraaf 2.1 Hoofdregel

Artikel 3. Gebruik maken van wettelijke bevoegdheden

Dit artikel vormt de kernbepaling van het gemeentelijke terugvorderingsbeleid. Het college maakt gebruik van alle bevoegdheden aangaande verrekening alsmede terug- en invordering.

Paragraaf 2.2 Uitzonderingen geheel of gedeeltelijk afzien van verdere terugvordering

Artikel 4. Onderzoek naar uitzonderingen

Bij het onderbouwen van een terugvorderingsbesluit betrekt de gemeente in ieder geval de volgende factoren uit de individuele situatie van de inwoner:

a. de persoonlijke situatie van de inwoner; gezondheidssituatie en het welbevinden;

b. de financiële situatie;

c. de positie op de arbeidsmarkt;

d. de kans op inkomensverbetering;

e. heeft een belastend besluit mogelijk onaanvaardbare gevolgen voor gezondheid en welbevinden? Zie ook: artikel 9.

De factoren die vanuit het verhaal van de inwoner worden voorgelegd dienen in hun onderlinge samenhang te worden beoordeeld om tot het besluit te komen. Het kan niet voldoende zijn dat het besluit op slechts een enkele factor is onderbouwd.

Artikel 5. Het college heeft een aandeel in het ontstaan van de terugvordering

Op het moment dat het college een aandeel heeft gehad in het ontstaan van de terugvordering, wordt de terugvordering verlaagd. In artikel 5 wordt aangegeven met hoeveel procent de terugvordering wordt verlaagd. In de situatie waarin het college het signaal op een moment oppikt dat ligt tussen de 3 en 6 maanden na ontvangst, bestaat er aanleiding om artikel 5, aanhef onder a toe te passen. Wanneer in welke situatie welk percentage van toepassing is wordt in der loop van tijd verder ingevuld middels een werkinstructie. De beoordeling kan ook zijn doorwerking hebben in artikel 7. Dan is er geen sprake van gedeelde verwijtbaarheid en ligt die geheel bij de gemeente.

Artikel 6. Uitzonderingen voortvloeiende uit de jurisprudentie

In dit artikel staan de algemene, binnen de jurisprudentie geformuleerde, uitzonderingen op de in artikel 3 genoemde hoofdregel beschreven. Het gaat hier om situaties waarvan binnen de jurisprudentie is komen vast te staan, dat het college, ongeacht een gehoudenheid tot terugvordering, dient af te zien van haar vaste gedragslijn. Het college heeft in deze niet de vrijheid om van deze in de jurisprudentie benoemde uitzonderingen af te wijken. Het gaat meer specifiek om het navolgende.

De zesmaanden jurisprudentie

Deze jurisprudentie komt er kortheidshalve op neer, dat het college binnen 6 maanden nadat zij een signaal heeft ontvangen, dient over te gaan tot aanpassing van het recht op uitkering. Een signaal kan daarbij worden gedefinieerd als relevante informatie over de uitkeringsgerechtigde, waaruit kan worden afgeleid dat sprake is van een dusdanige fout, dat het college op grond daarvan actie zou moeten ondernemen. Als geen aanpassing van het recht op uitkering plaats vindt binnen de genoemde 6 maanden, dient het college van terugvordering af te zien voor het deel dat na deze 6 maanden nog te veel aan uitkering is verstrekt. De zesmaanden jurisprudentie speelt niet bij schending van de inlichtingenplicht.

Beperkte overschrijding van de vermogensgrens

De situatie kan bestaan dat de belanghebbende niet heeft gemeld, dat hij over een vermogen beschikt dat in beperkte mate de vermogensgrens overstijgt. Als het college hierachter komt, is zij in wezen gerechtigd om de bijstand over de gehele periode van de overschrijding in te trekken. Vaste jurisprudentie is echter dat in deze situatie de terugvordering dient te worden beperkt tot het bedrag dat niet zou zijn verstrekt, indien belanghebbende de perkte overschrijding van de vermogensgrens wel tijdig zou hebben gemeld.

Verzwegen partner

De terugvordering bij verzwijging van een partner wordt eveneens gematigd tot het bedrag aan middelen van deze partner waarmee bij de vaststelling van de hoogte van de bijstand of uitkering rekening zou worden gehouden, indien de juiste informatie wel was verschaft. Dit geldt niet alleen wanneer beide partners bijstand of een uitkering ontvangen, maar ook in de situatie waarin de verzwegen partner geen bijstand of een uitkering ontvangt.

Artikel 7. Bruteren van de vordering

Een uitkering wordt netto uitbetaald. De gemeente draagt net als een werkgever hierover loonbelasting, premies volksverzekeringen en de inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet af aan de Belastingdienst en het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV). De gemeente betaalt dus in feite een bruto uitkering. Bij terugvordering van een ten onrechte verstrekte uitkering kan het college daarom de uitkering bruto terugvorderen. Dit volgt uit artikel 58 lid 5 Pw, artikel 25 lid 5 IOAW en artikel 25 lid 5 IOAZ. De hoogte van het terugvorderingsbedrag wordt berekend aan de hand van hetgeen in totaal aan netto uitkering, loonbelasting en premies is afgedragen. In lid 1 is dan ook de hoofdregel opgenomen, dat uitkeringsgelden bruto dienen te worden terugbetaald. Indien de vordering betrekking heeft op het lopende kalenderjaar én de belanghebbende de vordering voldoet vóór het einde van het kalenderjaar wordt op basis van lid 2 afgezien van brutering en wordt alleen de netto uitkering teruggevorderd. De loonbelasting en premies volksverzekeringen en de inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet kunnen in dit geval worden verrekend met de Belastingdienst en het UWV. Een eventuele restant vordering aan het einde van het kalenderjaar wordt wel gebruteerd.

Van een verhoging van de netto vordering met loonbelasting en premies volksverzekeringen, de brutering, wordt tevens afgezien, indien sprake is van een vordering die buiten toedoen van de belanghebbende is ontstaan en de belanghebbende niet kan worden verweten dat de betaling van de schuld niet in het kalenderjaar waarop de vordering betrekking heeft, wordt voldaan. Bijvoorbeeld bij een administratieve fout van de gemeente. Een ander voorbeeld is wanneer de belanghebbende tijdig de inlichtingen op de daarvoor bestemde wijze heeft kenbaar gemaakt, maar het college bij de verwerking van de tot de terugvordering leidende inlichtingen niet voortvarend te werk is gegaan. Zo vond de Centrale Raad van Beroep (d.d. 28-11-2006, nrs. 05/2497 NABW e.a., LJN nr. AZ3437) het onredelijk de uitkering bruto van iemand terug te vorderen in een geval waarin een bijstandsgerechtigde geen verwijt kon worden gemaakt van het ontstaan van de vordering, omdat de inkomsten steeds tijdig waren gemeld. In die zaak had de gemeente de uitkering ook niet in het lopende kalenderjaar teruggevorderd, terwijl dit wel mogelijk was geweest. Het was dus in dat geval onredelijk de bijstand bruto terug te vorderen. Met inachtneming van die jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep is lid 3 opgenomen.

Een ander voorbeeld is de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep van 15-07-2008, nr. 07/1890 WWB. Ook daar was de vordering ontstaan buiten toedoen van de belanghebbende. Nadat de belanghebbende, een beeldend kunstenaar, binnen 6 maanden na afloop van het kalenderjaar volgens afspraak de jaarcijfers had verstrekt, stelde het college vast, dat er teveel bijstand was verstrekt over het vorige jaar. De Centrale Raad van Beroep oordeelde hier, dat er niet bruto mocht worden teruggevorderd. Nog een voorbeeld is de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep van 06-10-2009, nr. 08/2103 WWB. In die zaak was sprake van een achteraf toegekende Wajong-uitkering, een nabetaling dus. De Centrale Raad van Beroep oordeelde daar dat de belanghebbende niet kon worden tegengeworpen dat de over de eerdere jaren netto verleende bijstand niet in die jaren was terugbetaald. De gemeente wist in die zaak overigens al vanaf het begin dat er een procedure liep over de afwijzing van de arbeidsongeschiktheidsuitkering. De gemeente had belanghebbende tevoren een machtiging kunnen laten ondertekenen, waarmee verrekening met het UWV had kunnen plaatsvinden in plaats van een bruto terugvordering van de belanghebbende. Als aanvulling wordt nog opgemerkt, dat als toch tot brutering wordt overgegaan, omdat de belanghebbende bijvoorbeeld weigert af te lossen, dit in het besluit inzake het opleggen van de aflossing reeds moet zijn aangekondigd.

Artikel 8. Kruimelbedragen

Alleen bij het schenden van de inlichtingenplicht door de belanghebbende is het college verplicht de ten onrechte verstrekte uitkering terug te vorderen. In alle overige situaties is het terugvorderen van de uitkering een bevoegdheid. In dit artikel is vastgelegd, dat het college afziet van terugvordering indien het terug te vorderen bedrag kleiner of gelijk is aan € 50,00 en aan alle overige voorwaarden in dit artikel wordt voldaan. In een dergelijke situatie zijn de kosten van het terug- en invorderen van de uitkering hoger dan de opbrengst.

Artikel 9. Dringende redenen

Er kunnen zich dringende redenen voordoen welke aanleiding vormen om af te zien van verdere terugvordering. Deze dringende redenen moeten verband houden met de individuele omstandigheden van de persoon of het gezin. De individuele situatie is dus doorslaggevend. In de beoordeling kunnen zowel financiële als niet financiële omstandigheden worden meegewogen. Volgens de jurisprudentie zijn deze dringende redenen (slechts) gelegen in de onaanvaardbaarheid van sociale en/of financiële consequenties. Het moet gaan om incidentele gevallen waarbij iets bijzonders en uitzonderlijks aan de hand is. Hierbij wordt nog opgemerkt, dat toepassing van de beslagvrije voet voldoende bescherming biedt.

Artikel 10. Afzien van terugvordering of verdere terugvordering na het geruime tijd voldoen aan de betalingsverplichting

In dit artikel zijn de voorwaarden opgenomen waaronder het college afziet van verdere terugvordering. Er wordt hierbij onderscheid gemaakt tussen verstrekte leningen voor inrichtingskosten, fraudevorderingen en overige vorderingen. Op grond van dit artikel kan van verdere terugvordering van de restant vordering worden afgezien, indien gedurende minimaal 36 maanden dan wel 120 maanden volledig aan de terugbetalingsverplichting is voldaan en minstens 70% van de vordering is betaald. Maatwerk is mogelijk wat betreft de eis van minimaal 70% te hebben afgelost.

Artikel 11. Uitzondering

In artikel 10 zijn de voorwaarden vastgelegd waaronder kan worden afgezien van verdere invordering van de schuld. Deze voorwaarden gelden niet voor schulden die gedekt zijn door een zakelijk recht zoals pand of hypotheek. Lid 2 ziet toe op vorderingen die zijn gebaseerd op artikel 58 lid 2 sub f onder 1° en 2° Pw, artikel 25 lid 3 IOAW of artikel 25 lid 3 IOAZ. Gelet op het (achteraf) concreet ontvangen van gelden door de belanghebbende waardoor hij in staat is c.q. in staat wordt geacht om de ontvangen uitkering (ineens) terug te betalen, wordt in die gevallen niet afgezien van terugvordering of verdere terugvordering ingevolge artikel 10.

Artikel 12. Geheel of gedeeltelijk afzien van terugvordering bij schuldregeling

Op 1 juli 2012 is de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening in werking getreden. Deze wet geeft de gemeente de regierol en de wettelijke zorgplicht op het terrein van de integrale schuldhulpverlening. Daarnaast streeft het college naar optimale terugvordering. Deze twee wettelijke taken staan soms op gespannen voet met elkaar. In de Participatiewet, IOAW en IOAZ zijn hierover geen bepalingen opgenomen. Aansluiting is gezocht bij de bepalingen in artikel 78a van de oude bijstandswet. Het college kan belang hebben bij het meewerken aan een schuldregeling. Bijvoorbeeld om te voorkomen, dat een belanghebbende lange tijd met schulden wordt geconfronteerd of dat de schuldpositie van belanghebbende zijn re-integratie belemmerd. In lid 1 zijn de voorwaarden vastgelegd, waaronder het college meewerkt aan een schuldregeling:

a. de vaststelling dat op gronden van redelijkheid en billijkheid van de schuldenaar niet langer gevergd kan worden dat hij de schuld (volledig) voldoet; dan wel

b. de vaststelling dat wanneer het college bij de aanwezigheid van meerdere schuldeisers vasthoudt aan zijn eigen vordering c.q. vorderingen, een schuldregeling niet tot stand komt; en

c. de bijkomende voorwaarde dat de vordering(en) van het college wel naar evenredigheid zal/zullen worden voldaan.

In lid 2 is vastgelegd dat deze voorwaarden niet gelden voor schulden die zijn ontstaan als gevolg van verwijtbaar gedrag door de belanghebbende dan wel voor schulden die zijn gedekt door een zakelijk recht zoals pand of hypotheek.

Op basis van lid 3 worden de invorderingsactiviteiten onmiddellijk opgeschort na ontvangst van een verzoek tot medewerking aan een schuldregeling. Om te voorkomen dat de belanghebbende voordeel haalt uit het verstrekken van onjuiste of onvolledige gegevens is in lid 4 onder andere opgenomen dat in voorkomende gevallen het besluit af te zien van verdere invordering kan worden ingetrokken.

Op basis van artikel 48 van de Wet op het consumentenkrediet mogen naast gemeenten, gemeentelijke kredietbanken of andere door gemeenten gehouden instellingen die zich krachtens hun doelstelling met schuldbemiddeling bezighouden, ook advocaten, curatoren en bewindvoerders ingevolge de Faillissementswet dan wel notarissen, deurwaarders, registeraccountants en accountantsadministratieconsulenten ingevolge artikel 383 lid 7 dan wel artikel 435 lid 7 van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek, schuldbemiddeling uitvoeren.

Artikel 13. Kwijtschelding boete bij schuldregeling

Vanaf 1 januari 2017 bestaat de mogelijkheid om een bestuurlijke boete aan het einde van een minnelijke schuldregeling geheel of gedeeltelijk kwijt te schelden. De gedachte hierachter is, dat een belanghebbende op deze wijze een bredere toegang tot de minnelijke schuldhulpverlening heeft. Ook heeft het succesvol doorlopen van de minnelijke regeling met de nieuwe regeling een bevredigender resultaat voor zowel de schuldenaar als de overige schuldeisers. De bevoegdheid om de bestuurlijke boete geheel of gedeeltelijk kwijt te schelden is gebaseerd op artikel 18a lid 13 Pw. Om in aanmerking te komen voor kwijtschelding moet stuk voor stuk zijn voldaan aan de navolgende vereisten.

Geen sprake van opzet of grove schuld

Ten eerste mag geen sprake zijn geweest van opzet of grove schuld bij het schenden van de inlichtingenplicht. Onder opzet wordt verstaan het willens en wetens handelen of nalaten, wat ertoe heeft geleid dat ten onrechte of tot een te hoog bedrag aan uitkering is ontvangen. Grove schuld is aan de orde bij ernstig nalatig of verwijtbaar slordig handelen, wat ertoe heeft geleid dat ten onrechte of tot een te hoog bedrag aan uitkering is ontvangen.

Recidivetermijn van één jaar

Ten tweede geldt er een recidivetermijn van één jaar. De belanghebbende mag niet binnen 1 jaar na het opleggen van de boete nogmaals de inlichtingenplicht hebben geschonden. Het kan hierbij ook gaan om de schending van de inlichtingenverplichting van een andere uitkeringswet dan die op grond waarvan de boete is opgelegd.

Op verzoek van belanghebbende

Het derde vereiste is dat de belanghebbende of diens gemachtigde moet verzoeken om kwijtschelding. Ambtshalve kan dus niet worden overgegaan tot kwijtschelding van de bestuurlijke boete. Niet voldoende is bij het college een verzoek in te dienen om medewerking aan een minnelijke schuldregeling. Uitdrukkelijk zal moeten worden verzocht om kwijtschelding van de bestuurlijke boete op grond van artikel 18 lid 3 Pw. Het college moet meewerken aan de minnelijke schuldregeling. Ten vierde kan de bestuurlijke boete alleen geheel of gedeeltelijk worden kwijtgescholden als het college meewerkt aan een minnelijke schuldregeling. De medewerking aan deze schuldregeling kan naderhand door het college worden ingetrokken, indien de belanghebbende zijn schuld niet zoals afgesproken in de schuldregeling voldoet (artikel 13 lid 4 sub b). Hiermee vervalt dan ook een van de voorwaarden voor kwijtschelding van de boete. De weg staat dan weer open tot het (verder) incasseren van de boete.

HOOFDSTUK 3. INVORDERING

Paragraaf 3.1. De betalingsverplichting

Artikel 14. Algemeen

In lid 1 is opgenomen dat de beslissing omtrent de terugvordering en de beslissing omtrent de invordering gelijktijdig, al dan niet in één beschikking worden opgenomen. Ditzelfde geldt voor de beslissing omtrent de boeteoplegging en de beslissing tot invordering van de boete. Met de inwerkingtreding van de 4e tranche Awb heeft de terugvorderingsbeschikking niet direct meer een executoriale titel. Debiteuren krijgen eerst een betalingstermijn om het teruggevorderde bedrag te betalen of een betalingsregeling af te spreken. Indien na deze periode geen reactie is binnengekomen, wordt een aanmaning verstuurd. Als dit eveneens geen reactie oplevert, kan er een dwangbevel worden verstuurd (of een inhouding op de uitkering indien de debiteur een lopende uitkering ontvangt van de gemeente). Dit dwangbevel levert dan wel weer een executoriale titel op. In lid 2 staat omschreven welke zaken in het terug- en invorderingsbesluit minimaal moeten zin opgenomen naast de eisen die reeds in de Awb staan vermeld. De toevoeging van onderdeel f is gebaseerd op het uitgangspunt dat in beginsel geen rekening wordt gehouden met een aflossingsverplichting op nieuwe (na datum verzending terugvorderings- of boetebesluit ontstane) schulden bij derden, tenzij het ontstaan van die nieuwe schuld niet aan de belanghebbende te verwijten is. Het indienen van een bezwaarschrift heeft geen opschortende werking voor het innen van de vordering.

Artikel 15. Verrekening

Ten aanzien van vorderingen die zijn opgelegd o.g.v. artikel 58 lid 1 Pw en de daarmee samenhangende boete geldt een verrekeningsplicht. Voor overige terugvorderingen heeft het college de bevoegdheid om tot verrekening over te gaan. In artikel 3 sub f is bepaald dat het college van deze bevoegdheid gebruik maakt. Bij invordering middels verrekening dient de beslagvrije voet in acht te worden genomen (artikel 4:93 lid 4 Awb).

Artikel 16. Uitstel van betaling

Het college hanteert bij terugvorderingen het uitgangspunt, dat de belanghebbende de vordering binnen de geboden betalingstermijn moet voldoen. Indien na vaststelling van de betalingstermijn zich omstandigheden voordoen waarbij de belanghebbende, al dan niet tijdelijk, niet aan zijn betalingsverplichtingen kan voldoen, kan het college besluiten tot uitstel van betaling. Indien hiertoe wordt besloten, dient de belanghebbende op grond van lid 2 eerst zijn beschikbare aflossingscapaciteit aan te wenden voor het aflossen van de openstaande schuld. Hiertoe vindt een debiteurenonderzoek plaats, waarbij de belanghebbende inzage moet geven in zijn financiën en met schriftelijke bewijsstukken moet aantonen waarom hij tijdelijk niet in staat is af te lossen. Bij een fraudevordering dient hierbij ook het aanwezige vermogen, met een vrijlating ten grootte van de toepasselijke maandelijkse bijstandsnorm, voor aflossing van de schuld te worden aangewend. Indien de belanghebbende geen medewerking aan het onderzoek verleent, vindt geen uitstel van betaling plaats.

Artikel 17. Hoogte van de aflossing bij een uitkering

In dit artikel is de hoogte van de maandelijkse aflossingsverplichting bij belanghebbenden met een uitkering vastgelegd. De aflossing is bepaald op 5% van de toepasselijke bijstandsnorm. Met de aflossing wordt in de regel aangevangen in de maand volgend op die van de betaling/terugvordering. Lid 2 heeft betrekking op vorderingen van beperkte omvang en kan worden toegepast in bijzondere situaties waarbij elders ook al een afbetalingsverplichting loopt.

Artikel 18. Hoogte van de aflossing na beëindiging van de uitkering of bij geen uitkering

Als een extra inkomen volledig teniet wordt gedaan als gevolg van het volledig benutten van de extra aflossingscapaciteit, dreigt elke stimulans om te blijven werken teniet te worden gedaan. Werk gaat boven uitkering. Om de uitstroom uit de uitkering zoveel mogelijk te bevorderen blijft de aflossing gedurende 6 maanden ongewijzigd. Daarnaast wordt hiermee voorkomen, dat na een werkaanvaarding de belanghebbende direct gewijzigde inkomensgegevens moet overleggen. Na een periode van 6 maanden is de termijn van uitstroom zodanig lang dat een terugval in de uitkering niet voor de hand ligt en kan de belanghebbende gegevens overleggen die een correct beeld geven van zijn of haar inkomen.

Lid 2 en lid 3 gelden ook bij terugvordering van bijstand in de vorm van een geldlening onder verband van hypotheek, waarvan de verstrekking is geschiet op basis van artikel 48 lid 4 Pw en artikel 50 Pw (eigen woning) voor zover in de toekenningsbeschikking dan wel in de hieruit volgende hypotheekakte geen specifieke aflossingsregeling is opgenomen. Lid 4 heeft betrekking op vorderingen van geringe omvang. Van een bijzondere situatie is bijvoorbeeld sprake wanneer de belanghebbende naast de ontstane vordering nog elders een al lopende betalingsverplichting heeft. Met het toevoegen van lid 5 wordt bewerkstelligd dat wanneer het inkomen niet duidelijk is/niet vast te stellen is, er toch maandelijks een bedrag wordt terugbetaald.

Artikel 19. Betaling terugvordering ineens Uitgangspunt is dat schulden worden afgelost. Het is echter uit doelmatigheidsoogpunt niet wenselijk om een vordering tot in lengte van jaren te laten voortbestaan. Kwijtschelding kan ambtshalve of op verzoek worden verleend. Het initiatief ligt in eerste instantie bij de belanghebbende zelf.

Een vordering kan (deels) worden kwijtgescholden, als ten minste 70% van de hoofdvordering en bijkomende kosten wordt betaald. Het betreft hier een individuele afweging van het college en hier wordt terughoudend mee omgegaan. Als uitgangspunt geldt dat een vordering geheel dient te worden terugbetaald.

Artikel 19 lid 1 is uitsluitend van toepassing voor terugvorderingen die niet zijn opgelegd vanwege schending van de inlichtingenplicht.

Artikel 20. Volgorde van invordering

Het is mogelijk dat de belanghebbende bij de gemeente verschillende schulden/boetes heeft openstaan. In artikel 4:92 lid 2 Awb is opgenomen, dat de belanghebbende bij het aflossen zelf kan aangeven op welke vordering dit bedrag in mindering wordt gebracht. In de praktijk komt dit nauwelijks voor. In de Participatiewet, de IOAW en de IOAZ is niets opgenomen over de volgorde van invordering van schulden en/of boetes. Om hierover duidelijkheid te geven is dit artikel opgenomen. In lid 1 is bepaald dat de aflossingen het eerst in mindering worden gebracht op boetes, dan op fraudevorderingen, vervolgens op overige vorderingen en tenslotte op geldleningen. In bepaalde situaties kan dit echter leiden tot ongewenste effecten. Een ongewenst effect kan zijn, dat de vordering moet worden gebruteerd als de vordering niet binnen het kalenderjaar kan worden afgelost vanwege de voorrang die aan de inning van de boete wordt gegeven. Dit wordt voorkomen door opname van onderdeel b in lid 2. Met het opnemen van onderdeel c worden extra administratieve handelingen voorkomen (maken van een beschikking, handelingen in het uitkeringssysteem) die het gevolg zijn als een lopende aflossing op een vordering moet worden opgeschort om de boete direct te kunnen innen, terwijl de vordering nagenoeg (binnen 6 maanden) is afgelost. In dat geval is er voor gekozen eerst de vordering af te lossen en daarna de boete te innen.

Paragraaf 3.2. Tussentijdse beoordeling van een lopende betalingsverplichting

Artikel 21. Tussentijdse beoordeling van een betalingsverplichting door het college

Naar het inkomen en vermogen van de belanghebbende wordt periodiek door het college een administratief debiteurenonderzoek ingesteld. Gekozen is voor een termijn van 36 maanden, omdat in de uitvoeringspraktijk is gebleken, dat het aantal wijzigingen in inkomen en vermogen gering is. Een uitzondering hierop is bij het ontbreken van aflossingscapaciteit. In een dergelijk geval vindt jaarlijks onderzoek plaats. De gegevens voor het vooronderzoek worden onder andere verkregen uit de Basisregistratie personen en Suwinet. Als mogelijk sprake is van een hogere aflossingscapaciteit, wordt belanghebbende verzocht de gegevens omtrent zijn inkomen en vermogen te overleggen. Het resultaat van het ingestelde draagkrachtonderzoek (aanpassing dan wel handhaving van de eerder opgelegde betalingsverplichting) wordt middels een beschikking aan de belanghebbende meegedeeld. Een wijziging treedt in werking op de eerste dag van de maand, volgend op de beschikking.

Artikel 22. Verzoek tot wijziging van een betalingsverplichting door de belanghebbende

Dit artikel biedt de belanghebbende de mogelijkheid schriftelijk een verzoek bij het college in te dienen tot wijziging van zijn aflossingsverplichting of tot tijdelijk uitstel van zijn betalingsverplichting. Dit verzoek moet de belanghebbende schriftelijk indienen en voorzien van bewijsstukken, zoals overzichten van gewijzigde inkomsten. In het algemeen is het aangaan van nieuwe schulden geen reden om de aflossingsverplichting te herzien. In dergelijke situaties dient de belanghebbende aan te tonen dat het aangaan van een nieuwe schuld absoluut noodzakelijk was. In lid 3 is bepaald dat de verplichtingen blijven bestaan totdat het college een besluit heeft genomen op het verzoek tot wijziging. Indien sprake is van dringende redenen kan het college besluiten de lopende verplichting op te schorten. Het bepalen of hiervan sprake is, is een individuele afweging die aan de hand van de aangevoerde bewijsstukken moet worden gemaakt.

Paragraaf 3.3 Gevolgen bij het niet of niet meer voldoen aan de betalingsverplichting

Artikel 23. Niet of niet meer voldoen aan de betalingsverplichting

Wanneer een schuldenaar zijn betalingsverplichting niet nakomt of de voorwaarden waaronder uitstel van betaling is verleend, schendt en de oorspronkelijke betalingstermijn is verstreken, is belanghebbende in verzuim als bedoeld in artikel 4:97 Awb. Artikel 4:112 e.v. Awb bepaalt dan de verdere invorderingsprocedure, te weten de invordering door middel van aanmaning en dwangbevel.

Artikel 24. Wettelijke rente en kosten

Het college ziet af van het in rekening brengen van wettelijke rente. Dit geldt ook bij de terugvordering van bijstand in de vorm van een geldlening onder verband van hypotheek, waarvan de verstrekking is geschied op basis van artikel 48 lid 3 Pw en artikel 50 Pw (eigen woning). Kosten die opkomen voorafgaand aan een terugvorderingsbesluit kunnen op grond van jurisprudentie niet bij de belanghebbende in rekening worden gebracht, zoals de kosten van conservatoir beslag. Voor vereenvoudigd derdenbeslag wordt een beperkt bedrag in rekening gebracht. Als niet wordt voldaan aan de betalingsverplichtingen en er wordt overgegaan tot vereenvoudigd beslag of tot verdere incasso via een (gerechts)deurwaarder, wordt het nog niet afgeloste deel van de vordering verhoogd met incassokosten overeenkomstig het Besluit vergoeding voor buitengerechtelijke incassokosten. Ontvangen gelden worden bij voorrang op de vordering vanwege incassokosten afgeboekt.

HOOFDSTUK 4: SLOTBEPALINGEN

Artikel 25. Hardheidsclausule

Met deze beleidsregels wordt beoogd zoveel mogelijk duidelijkheid, rechtsgelijkheid en rechtszekerheid te waarborgen. Er kunnen zich situaties voordoen, waarin onverkorte handhaving van deze regeling tot onbillijkheden kunnen leiden. In uitzonderlijke gevallen dient dan ook de mogelijkheid te bestaan om af te wijken van de hier neergelegde regels. Uiteraard zal het besluit in een dergelijk geval ook de motivering moeten omvatten, waarom in de situatie van de beleidsregels wordt afgeweken.

Artikel 26. Citeertitel, inwerkingtreding en overgangsrecht

De nieuwe (gunstigere) beleidsregels zijn waar mogelijk van toepassing op bestaande vorderingen. Het is wenselijk dat voor bestaande terugvorderingen eveneens de soepelere regels in relatie tot het afzien van verdere terugvordering gelden. Dit houdt in dat vanaf datum inwerkingtreding van deze beleidsregels ook bij die vorderingen terugbetaling niet meer verlangd wordt als aan de voorwaarden is voldaan.

Nieuw beleid is in algemeenheid van toepassing op nieuwe gevallen vanaf de inwerkingtreding van dat nieuwe beleid. Het college kiest er niet voor om deze beleidsregels met terugwerkende kracht toe te passen, zodat van nabetaling geen sprake is.