gemeente Steenbergen | Nota Bomenbehoud Steenbergen 2019

Hoofdstuk 1

1 Inleiding

Bomen zijn de dragers van het groene raamwerk van de gemeente Steenbergen. Zij leveren een aanzienlijke bijdrage aan het groene karakter van de gemeente en dragen bij aan de leefbaarheid in de kernen. Helaas staan niet alle bomen op de juiste plaats en komt het voor dat bomen verwijderd worden ten behoeve van allerlei redenen. Om dit in goede banen te leiden is de nota ‘Bomenbehoud Steenbergen 2019’ opgesteld. De nota gaat in op het kapbeleid van de gemeente. Welke bomen en groenelementen dienen ten alle tijden beschermd te worden en wanneer gaat de gemeente over tot de kap van gemeentelijke bomen, wat is noodzaak en wat is overlast?

1.1 Uitgangspunt

Uitgangspunt van het beleid is dat alle bomen kapvrij zijn met uitzondering van de bomen die opgenomen zijn op de lijst ‘Waardevolle en Monumentale bomen’ en met uitzondering van de waardevolle groenelementen welke zijn opgenomen in de kaart ‘Beschermde groenelementen’.

1.2 Doel

Het doel van het beleid is zorg te dragen voor de optimale bescherming van waardevolle en monumentale bomen en groenelementen die de gemeente Steenbergen rijk is. Dit geldt zowel voor gemeentelijke als voor particuliere bomen en groenelementen.

1.3 Status

De nota ’Bomenbehoud Steenbergen’ heeft een bindend karakter. De nota vormt een beleidskader voor de duurzame bescherming van waardevolle bomen en groenelementen in de gemeente Steenbergen.

1.4 Leeswijzer

De nota ‘Bomenbehoud Steenbergen 2019’ bestaat uit 5 hoofdstukken. Na de inleiding wordt in hoofdstuk 2 het kader aangegeven voor de waardevolle en monumentale bomenlijst. Hoofdstuk 3 zal de ontwikkeling van de kaart ‘Beschermde groenelementen’ uiteenzetten. Hoofdstuk 4 geeft een afwegingkader voor de beoordeling van aanvragen voor een kapvergunning en de beoordeling van verzoeken tot kap.

De bijlagen maken integraal onderdeel uit van de nota ‘Bomenbehoud Steenbergen 2019’.

Hoofdstuk 2

2 Lijst ‘Waardevolle en Monumentale bomen’

2.1 Bomenlijst

De lijst ‘Waardevolle en Monumentale bomen’, hierna te noemen bomenlijst, is een lijst van bomen welke beschermd dienen te worden en waaraan in principe geen kapvergunning wordt verleend.

De bomen die op de bomenlijst staan voldoen aan de twee algemene voorwaarden. Daarnaast dient de boom aan tenminste een van de specifieke kenmerken te voldoen.

Algemeen:

• •
  De omtrek van de boom in minimaal 100cm, met uitzondering van de onder punt 2 en 7 vallende bomen.
• •
  De bomen mogen niet in onherstelbare conditie verkeren en de boom heeft in redelijkheid een levensverwachting van 10 jaar of meer.

Specifieke kenmerken:

 

• 1.
  Beeldbepalend
  • a.
    De boom is door zijn omvang en verschijning onvervangbaar voor het karakter van de omgeving of landschappelijk belang.
  • b.
    Zichtbaar vanaf openbaar terrein
  • c.
    Wanneer de boom vervangen moet worden duurt het meer dan 50 jaar voordat een boom van dergelijke omvang is vervangen.
  • d.
    Door omvang en verschijning mede bepalend voor het karakter van de omgeving.
  • e.
    Door omvang en verschijning mede bepalend voor de landschappelijke kwaliteit.

 

• 2.
  Cultuurhistorische waarde
  • a.
    Herdenkings- of geschonken boom; ter gelegenheid van een belangrijke gebeurtenis ( bijvoorbeeld geboorte, huwelijk van een prins of prinses) geplant of ontvangen. Deze bomen kunnen kleiner zijn dan de genoemde omtrek van 100 cm.
  • b.
    Historische boom; houtopstanden die een historische betekenis hebben op hun standplaats of verwijzen naar een geschiedkundige gebeurtenis. Deze zijn met name medebepalend voor de karakteristiek van het stedelijk gebied. Hierbij is te denken aan; dorps- of stadsbeplantingen, zoals kenmerkende lanen en markante bomen op pleinen.
  • c.
    Markeringsboom; geplant ter markering, zoals grensbomen.
  • d.
    Kruis/kapelboom; geplant naast een kapel of kruisbeeld om de locatie te benadrukken.  
• 3.
  Dendrologische waarde
  • a.
    De boom is van een zeldzame soort of variëteit. Of een bijzondere groeivorm als gevolg van natuurlijke oorzaken bijvoorbeeld meerstammig.  
• 4.
  Natuurwaarde
  • a.
    De boom heeft betekenis door dat er zeldzame planten of dieren in leven
  • b.
    Natuurwetenschappelijke waarde; deze waarde wordt beïnvloed door de functie van het object in het ecosysteem. Verder kan een boom een genetische informatiebron zijn, dat wil zeggen dat de boom een bijzonder zuivere vertegenwoordiger is van dat soort die vermeerderingsmateriaal heeft geleverd.
  • c.
    Zeldzaamheid; bijvoorbeeld de oudste, de dikste of de hoogste soort in de omgeving, of de belangrijkste omdat het landschap er ter plaatsen mee verbonden is.  
• 5.
  Educatieve waarde
  • a.
    Bomen die deel uitmaken van bijvoorbeeld een arboretum, opengestelde tuin of museumterrein.  
• 6.
  Toekomstig bijzondere bomen
  • a.
    Bomen die nog niet voldoen aan een van de hierboven vermelde criteria, maar die dit in de toekomst bij normaal beheer binnen vijftig jaar wel zullen gaan doen. Dit betreft onder meer bomen die staan op markante plaatsen zoals midden op een plein of rotonde. De boom dient beschermt te worden om haar functie in de toekomst te kunnen volbrengen.  
• 7.
  Bomen vanuit herplantplicht
  • a.
    Bomen die in het kader van een herplantplicht zijn geplant dienen opgenomen te worden op de lijst voor waardevolle en monumentale bomen. De herplantplicht vloeit voort uit de wens het verlies van een bijzondere boom of groenelement te compenseren en het bomenbestand op peil te houden.

2.2 Op de lijst, maar toch een kapvergunning

In uitzonderlijke situaties kan het voorkomen dat een boom welke staat op de bomenlijst toch gekapt dient te worden. Dit zijn onveilige situaties of situaties waarbij aanzienlijke schade kan ontstaan. In alle gevallen dient eerst bekeken te worden of de situatie verbetert kan worden door het nemen van maatregelen of aanpassingen.

Uitzonderlijke situaties zijn:

• -
  veiligheid voor de omgeving
• -
  schade aan personen of gebouwen
• -
  vitaliteit en ziekten van een boom

 

Wanneer een degelijke situatie zich voordoet dient een kapvergunning te worden aangevraagd. Bij de behandeling van een degelijke kapvergunning is het uitgangspunt; Nee, tenzij aangetoond is door de aanvrager dat de situatie voldoet aan een van de bovengenoemde situaties en niet door het nemen van maatregelen verbeterd kan worden.

2.3 Verwijderen bomen van de bomenlijst

Het college is bevoegd om bomen te verwijderen van de bomenlijst aan de hand van omstandigheden die niet zijn benoemd als kenmerken onder 2.1 van deze nota. Deze omstandigheden dienen zo zwaarwegend te zijn dat deze zwaarder wegen dan de kenmerken onder 2.1 en verwijdering van de bomenlijst rechtvaardigen.

2.4 Herplantplicht, wanneer, waar en hoe?

Indien in een uitzonderlijke situatie voorkomt dat een boom welke staat op de bomenlijst toch gekapt dient te worden zal een herplantplicht worden opgelegd indien zinvol. Wanneer dit plaatsvindt zal aan de kapvergunning het voorschrift worden verbonden tot herplant.

Herplant op dezelfde plantplaats is alleen zinvol indien de groeivoorwaarden, nu en in de toekomst, optimaal zijn en de boom zich op normale wijze goed kan ontwikkelen zonder dat er overlast ontstaat voor derden en schade aan gebouwen. Het begrip ‘overlast’ is nader beschreven in hoofdstuk 4.

2.5 Strafbepaling

Indien de bomen die vermeldt staan op de bomenlijst zonder een kapvergunning worden gerooid, dan wordt door het college een straf in de vorm van een boete opgelegd. Deze straf bestaat uit de vergoeding van de geldelijke waarde van de houtopstand zoals bepaald middels de Methode Raad. Deze boete zal worden gestort in een daarvoor opgericht Bomenfonds.

2.6 Bomenfonds

Ten behoeve van de inning van geldboetes wordt een Bomenfonds opgericht. De middelen uit dit fonds worden benut ten behoeve van nieuwe aanplant van bomen in de gemeente Steenbergen.

2.7 Houdbaarheid

Aanpassingen en wijzigingen op de bomenlijst worden eens in de drie jaar verwerkt. De lijst zal dan tezamen met de kaart ’Beschermde groenelementen’ worden aangeboden aan het college van burgemeester en wethouders ter vaststelling. Wanneer een verzoek tot plaatsing van een boom op de bomenlijst wordt gedaan zal de plaatsing middels een voorstel aan het college van burgemeester en wethouders worden bekrachtigd.

Hoofdstuk 3

3 Kaart ‘beschermde groenstructuren’

3.1 Beschermde groenstructuren

Op deze kaart zijn de gebieden of structuren aangegeven die beschermd dienen te worden. Het betreft structuren die onderdeel uitmaken van het groene raamwerk van de gemeente of anderzijds een zeer waardevolle groene functie hebben. Voor kap in deze gebieden dient een kapvergunning aangevraagd te worden bij het college van burgermeester en wethouders. Deze gebieden zijn dus uitgesloten van het kapvergunningvrije beleid.

De groenelementen die een plaats hebben op de kaart ‘beschermde groenelementen’ dragen in grote mate bij aan het groene raamwerk van de gemeente Steenbergen. Dit kunnen (hoofd) boomstructuren zijn of groene gebieden zoals begraafplaatsen, (sport)parken of woonwijken welke aangelegd zijn op basis van een parkachtig karakter. Daarnaast betreft het groenelementen die een waardevolle bijdrage leveren aan de flora en fauna in de gemeente.

3.2 Herplantplicht, wanneer, waar en hoe?

Indien de situatie zich voordoet dat voor een houtopstand welke staat op de kaart ‘beschermde groenelementen’ een kapvergunning wordt aangevraagd, zal, indien de vergunning verleend wordt, een herplantplicht opgelegd worden indien zinvol. Blijkt dat het op de locatie niet zinvol is een boom terug te planten zal de compensatie plaatsvinden door een geldelijke storting in het bomenfonds. De hoogte van de geldelijke compensatie hangt af van de kosten die zijn gemoeid met het planten van een boom en het aantal bomen dat gekapt gaat worden. Deze zal jaarlijks worden geïndexeerd.

Herplant op dezelfde plantplaats is alleen zinvol indien de groeivoorwaarden, nu en in de toekomst, optimaal zijn en de boom zich op normale wijze goed kan ontwikkelen zonder dat er overlast ontstaat voor derden en schade aan gebouwen. Het begrip ‘overlast’ is nader beschreven in hoofdstuk 4.

3.3 Houdbaarheid

De kaart ‘beschermde groenelementen’ zal eens in de 3 jaar herzien worden. De wijzigingen ten opzicht van de kaart worden in beeld gebracht en verwerkt in de kaart. Vaststelling van de kaart zal plaatsvinden door het college van burgemeester en wethouders. Aanvragen tot plaatsing op de kaart ‘beschermde groenelementen’ worden middels een voorstel aan het college van burgemeester en wethouders bekrachtigd.

Hoofdstuk 4

4 Bomen en de invloeden van de omgeving

4.1 Afwegingscriteria

Bij de beoordeling van een kapaanvraag of het verzoek tot het kappen van gemeentelijke bomen of wijzigingen in de omgeving, dient een afweging gemaakt te worden tussen de waarde van een boom en/of houtopstand en de redenen waarom een boom of houtopstand plaats dient te maken.

Om een eenduidige beoordeling te maken zijn richtlijnen ten aanzien van ‘overlast’ opgesteld. Daarnaast dient bij wijzigingen in de openbare ruimte een duidelijke beoordeling gemaakt worden hoe omgegaan wordt met de aanwezige bomen en/of houtopstanden.

4.2 Afwegingcriteria bij overlast

Bij de beoordeling van een kapvergunning of een verzoek tot het kappen van een gemeentelijke boom speelt een aantal criteria een rol waartussen een belangenafweging gemaakt dient te worden. Deze criteria dienen vergeleken te worden met de ervaren ‘overlast’.

Overlast is een moeilijk begrip. Hetgeen de een ervaart als grote overlast kan door een ander worden ervaren als niet hinderlijk. Door aan te geven bij welke vorm van overlast welk standpunt de gemeente inneemt ontstaat een eenduidige beoordeling.

Onder de criteria ten gunste van de boom wordt verstaan de waarde van de houtopstand voor het publiek belang en de boomwaarde. De boomwaarde wordt beoordeeld aan de hand van de in hoofdstuk 2, paragraaf 2.1, aangegeven voorwaarden en kenmerken.

Richtlijnen zijn vastgesteld in de beoordeling van overlast. De diverse vormen van overlast zijn verdeeld in een aantal categorieën. Aan de hand van deze categorieën is bepaald welk standpunt de gemeente inneemt bij de beoordeling van de overlast.

De categorieën en de ingenomen standpunten zijn verwerkt in een tabel A en B welke als bijlagen zijn bijgevoegd. Een beoordeling vindt plaats aan de hand van de beide tabellen.

De categorieën bevatten de meeste algemene vormen van overlast die mogelijk worden ervaren. Doen zich andere vormen van ervaren overlast voor zal de situatie specifiek bekeken worden en zal deze in verhouding tot andere vormen van overlast beoordeeld worden.

4.3 Afwegingscriteria bij stedelijke herinrichting

De omgeving is voortdurend onderhevig aan veranderingen. Regelmatig gaat de omgeving op de schop voor een renovatie, een bouwplan of een vervanging van het riool. De afweging tussen kap en behoud van bomen die hier gemaakt dient te worden is veel ingewikkelder omdat men te maken heeft met diverse inpassingproblemen.

Vanwege de complexiteit en het behoud van het boomareaal wordt bij veranderingen in de stedelijke omgeving in het ontwerpproces structureel het compensatieprincipe ingevoerd. Het compensatieprincipe houdt in dat de bomen waarvoor een kapvergunning wordt verleend en de gemeentelijke bomen waarvoor geen vergunningsplicht geldt maar wel dienen te wijken een passende compensatie wordt geregeld.

In vroeg stadium dient omschreven te worden hoe met de bestaande aanwezige bomen wordt omgegaan. De bomen dienen te worden geïnventariseerd en er dient een waardebepaling plaats te vinden. Bij de start van de planontwikkeling kan worden volstaan met een globale inventarisatie.

• •
  Staan in het plangebied bomen die staan op de bomenlijst? Hiervoor dienen de beschermingmaatregelen te worden genomen voor het behoud van de bomen en de bescherming tegen de toekomstige activiteiten. Het instellen van een zogenaamde bomenwacht kan een degelijke maatregel zijn. Daarnaast dienen de beschermingsmaatregelen zoals aangegeven in bijlage 4 in acht genomen te worden.
• •
  Staan in het plangebied elementen die staan op de kaart ‘Beschermde groenelementen’? Voor deze houtopstanden geldt een kapvergunningplicht. Indien deze niet verleend wordt, dienen de beschermingmaatregelen te worden genomen voor het behoud van het element en de bescherming tegen de toekomstige activiteiten. Het instellen van een bomenwacht kan een degelijke maatregelen zijn. Daarnaast dienen de beschermingsmaatregelen zoals aangegeven in bijlage 4 in acht genomen te worden.
• •
  Welke structuren zijn in het gebied aanwezig en hoe kunnen deze opgenomen worden in de inrichting?
• •
  Zijn er bomen in het plangebied waar geen kapvergunningplicht voor geldt en die in eigendom zijn van de gemeente? Zo ja, op welke wijze kunnen deze behouden worden dan wel gecompenseerd worden?

 

In een later stadium dient voor de beschermde bomen een zorgvuldig beschermingsplan te worden beschreven op basis van een Boom Effect Analyse 1 Boom Effect Analyse; rapportage betreffende de effecten van de werkzaamheden op de boom uitgevoerd door boomdeskundige. en dient voor de te verdwijnen gemeentelijke bomen een compensatieplan te worden aangegeven. De voorkeur gaat uit naar een compensatie die gelijkwaardig is aan de te kappen bomen en naar compensatie in de directe omgeving. Indien het planten van bomen in de nabije omgeving niet direct mogelijk is kan ook besloten worden tot een geldelijke compensatie welke wordt gestort in het bomenfonds. De hoogte van het bedrag wordt bepaald door de boomwaarde.

Hoofdstuk 5

5.1 Citeertitel

Deze beleidsregels worden aangehaald als ‘Nota Bomenbehoud Steenbergen 2019’.

5.2 Inwerkingtreding

Deze beleidsregel treedt in werking op 28 februari 2019.